Logo Kurier Iławski

Pierwsza strona
INFORMACJE
Opinie
Kurier Zdrowia i Urody
Papierosy
CENNIK MODUŁOWY
Ogłoszenia drobne
Ogłoszenia modułowe
Stopka
Wyszukiwarka
FORUM

INFORMACJE
Jak trwoga to do... piwnicy
Nie daj się oszukać!
Zbudują wojskowy radar radiolokacyjny
Pierwsza taka operacja
Do studzienki mógł wpaść człowiek!
Jakie komitety wystartują w wyborach?
Wilki rozszarpały psy domowe na oczach dziecka
Radna Ewa Jackowska: Czuję się oszukana!
Leczyła duszę i ciało. Anna Betley-Duda
Urodziła na klatce schodowej
Film „Na żelaznej drodze: 150 lat kolejowej Iławy”
Strajk w markecie Kaufland
Atak wilka na dzieci
Historyczne nominacje rządowe dla naszych z regionu
Budowa zabrała młode życie
Szokujący incydent w Szkole Podstawowej nr 1
Burmistrz jednak podnosi podatki
Tragedia w fabryce Szynaka. Zabiła go rutyna? Brak nadzoru?
Napisała ciąg dalszy „Znachora”
Zakaz wejścia na internę szpitala
Więcej...

INFORMACJE

2004-10-21

Po absolwentach poznacie szkoły


Chociaż najstarsza wiadomość źródłowa o szkole w mieście Iławie nad Jeziorakiem pochodzi dopiero z roku 1576 i dotyczy przyznania proboszczowi iławskiemu prawa wizytowania zajęć szkolnych i czuwania nad tym, by nauczyciel właściwie wykorzystywał czas przeznaczony na naukę, to należy przypuszczać, że już przed 1576 rokiem istniała w Iławie szkoła parafialna położona za murami miasta po lewej stronie Bramy Lubawskiej.

Program szkoły parafialnej przewidywał głównie naukę czytania i pisania w języku niemieckim. Z pewnością jednak uczono także rachunków, śpiewu kościelnego i podstaw łaciny. Zadaniem szkoły było przygotowanie uczniów jako pisarzy świadczących swoje usługi w miejscowym ratuszu, jak również w tutejszym dworze krzyżackich urzędników.

Jak wspominają kroniki, szkoła ta była tak małym obiektem, że z trudem mieściły się w niej dzieci w wieku szkolnym. Trudną sytuację wczesnego iławskiego szkolnictwa pogarszał fakt ciągłych zmian personalnych na stanowisku nauczyciela. Działo się tak dlatego, że w przepełnionym budynku szkoły nie było można wydzielić mieszkania dla nauczyciela.

Taka sytuacja trwała do 1647 roku, gdy na skutek interwencji starosty, burmistrz miasta wspólnie z proboszczem zmuszeni zostali do budowy na placu przylegającym do kościoła nowego budynku szkolnego.

NOWA SZKOŁA

Nowa szkoła pobudowana w latach 1647-1648 była budynkiem piętrowym. Na parterze znajdowała się duża i przestronna sala lekcyjna oraz składające się z izby mieszkalnej i alkowy mieszkanie nauczyciela, a na piętrze wybudowano pomieszczenie mieszkalne dla kantora, nauczyciela śpiewu, który miał jednocześnie obowiązek śpiewania w kościele podczas nabożeństw.

Po zbudowaniu szkoły na placu obok kościoła, stara szkoła mieszcząca się za murami miasta została przeznaczona na przytułek dla biednych. Nowa szkoła w miarę przyrostu liczby dzieci w wieku szkolnym była rozbudowywana.

W roku 1815 za kwotę 5000 talarów wyłożoną wspólnie przez kasę miasta i kościół oraz przy pomocy starosty wybudowano w tym samym miejscu, w pobliżu wieży kościelnej, nowy budynek szkolny z dwiema izbami lekcyjnymi i dwoma mieszkaniami dla nauczycieli.

SZKOŁA SZPITALNA

W 1790 roku utworzono obok miejskiego szpitala leżącego w pobliżu Bramy Lubawskiej tzw. „szkołę szpitalną”, w której kształcono pielęgniarzy i aptekarzy. Szkoła ta została rozebrana w końcu XIX wieku ze względu na całkowitą dewastację budynku. W tym samym roku został zatrudniony w Iławie nowy nauczyciel i na podstawie uchwały miejskich rajców założona została szkoła dla ubogich dzieci, gdzie uczono czytania, pisania i podstaw rachunków.

W roku 1859 biskup pelpliński założył szkołę katolicką mieszczącą się przy Saalfelderstrasse (dziś ul. Dąbrowskiego) tuż przed mostem na Iławce. W szkole początkowo uczyło się 28 uczniów z rodzin katolickich. Pracujący w niej od 1874 roku na stanowisku nauczyciela Mikołaj Schwarz wykazał w spisie uczniów za 1880 rok 23 dzieci niemieckich i 34 polskich. W szkole tej w ostatnim roku przed przeniesieniem jej do nowej szkoły miejskiej wybudowanej w 1899 roku uczyło się 120 uczniów.

Była też ewangelicka szkoła dla ubogich – do pierwszej klasy chodziło wtedy 62 dzieci uczonych tylko po niemiecku, w drugiej klasie na 70 dzieci niemieckich przypadało 5 dzieci polskich nie umiejących ani słowa po niemiecku.

ROZKWIT

W 1880 roku do starej szkoły dobudowane zostało dodatkowe piętro i wtedy utworzono dwie klasy gimnazjalne, zatrudniono też nowego rektora. Ponieważ warunki lokalowe zreformowanej szkoły z dwoma klasami gimnazjalnymi mieszczącej się w tym samym ciasnym budynku szkolnym były bardzo trudne, a sytuacja dwóch szkół wyznaniowych dla ubogich – katolickiej i ewangelickiej – była jeszcze gorsza, w 1899 roku przystąpiono do budowy 18-izbowego budynku szkolnego, najbardziej okazałego w całych ówczesnych Prusach Wschodnich.

Po wybudowaniu dużego budynku szkolnego (obecnie gimnazjum), szkolnictwo Iławy zaczyna przeżywać okres rozkwitu. W roku 1901 założona została Kupiecka Szkoła Dokształcająca, potem w 1902 roku w budynku nowej szkoły powszechnej utworzono progimnazjum.

Po wybudowaniu w 1905 roku kolejnego budynku szkolnego na obecnej ulicy Sienkiewicza, utworzono tam Królewskie Gimnazjum Humanistyczne dla chłopców. W tym samym czasie mieszkanka Iławy Frau Sturchow założyła swoją prywatną szkołę średnią dla dziewcząt, mieszczącą się na drugim piętrze dużego budynku na rogu dzisiejszych ulic Konstytucji 3 Maja i Biskupskiej.

Później, po przebudowie w 1928 roku budynku dawnych koszar i utworzeniu tam liceum dla dziewcząt, do tego samego budynku przeniesiona została prywatna szkoła pani Sturchow, przekształcona jednocześnie w Miejską Szkołę Handlową. Poza liceum dla dziewcząt, gimnazjum dla chłopców i Miejską Szkołą Handlową, przed 1939 r. były w Iławie szkoła zawodowa, szkoła gospodyń domowych z internatem i szkoła katolicka.

PO WOJNIE

Po drugiej wojnie światowej w Iławie najpierw uruchomiono szkolnictwo podstawowe. Pierwszy dzwonek szkolny w powracającym do życia mieście iławska dziatwa usłyszała 12 września 1945 r. Pierwszymi nauczycielami w powojennej szkole podstawowej mieszczącej się w jedynym ocalałym budynku na ul. Narutowicza, do której zapisało się 40 uczniów, byli Ludwik i Aniela Krzyżakowie.

Latem 1946 roku do Iławy przybyli pochodzący z okolic Ełku dwaj przedwojenni pedagodzy bracia Antoni i Wiktor Wiśniewscy, z pochodzenia Mazurzy. Antoni ukończył filologię klasyczną na uniwersytecie w Poznaniu, Wiktor sztuki piękne w Warszawie i następnie podjęli pracę w szkolnictwie. Podczas wojny Antoni pracował jako robotnik we młynie koło Zgierza, a Wiktor był więźniem obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.

Wiśniewscy przekonali ówczesne władze oświatowe Iławy, że miastu oprócz pracującej już przy ul. Kościuszki szkoły podstawowej, potrzebna jest szkoła średnia. Wydział oświaty zaakceptował pomysł braci i na utworzenie gimnazjum przeznaczył budynek zbudowanej w 1900 roku szkoły miejskiej, gdzie obecnie mieści się Gimnazjum nr 1, w którym wówczas działała szkoła podstawowa przeniesiona z ul. Narutowicza.

Ponieważ pomieszczenia szkolne, zajmowane od stycznia 1945 roku przez radziecki szpital wojskowy, były kompletnie zdewastowane, Antoni i Wiktor Wiśniewscy sami zorganizowali pracę nad usuwaniem zniszczeń i przygotowaniem sal lekcyjnych na przyjęcie uczniów. W tym dziele obydwu pedagogom daleko idącej pomocy udzielił naczelnik parowozowni Stefan Sadura i kolejarze z iławskiego węzła PKP. Ludzie w kolejarskich mundurach wstawiali okna i drzwi, odnawiali podziurawione pociskami ściany, naprawiali podłogi i zbijali z desek potrzebne sprzęty szkolne.

W 1947 roku w budynku szkolnym mieszczącym szkołę podstawową i gimnazjum zrobiło się zbyt ciasno i wtedy Wiśniewscy przenoszą gimnazjum do poniemieckiej Blucherschule, czyli tzw. szkoły zielonej, na obecną ul. Andersa. Ponieważ także i ten budynek wymagał wielu prac naprawczych, bracia znowu musieli zakasać rękawy i zająć się przystosowaniem budynku do potrzeb szkoły. W pracy tej najwięcej pomocy otrzymali ze strony samych gimnazjalistów.

Po roku gimnazjum funkcjonujące w szkole zielonej przekształcono w 11-latkę, czyli szkołę powszechną stopnia ogólnokształcącego składającą się z 7-letniej szkoły podstawowej i 4-letniego liceum.

ŚWIETNI ABSOLWENCI

W 1957 roku liceum przeniosło się do odbudowanego ze zniszczeń powojennych budynku Królewskiego Gimnazjum Humanistycznego przy ul. Sienkiewicza. Po wykonanej w latach osiemdziesiątych rozbudowie szkoły średniej, wybudowaniu nowej sali gimnastycznej i dodatkowego skrzydła, liceum przy ul. Sienkiewicza istnieje do dzisiaj.

Pierwszym powojennym dyrektorem iławskiego liceum był Antoni Wiśniewski, po nim funkcję tę sprawowali kolejno: Stefan Sobaniec, Tadeusz Kopczyński, Jan Jaczynowski, Stanisław Hertel, Aleksander Mądry, Stefan Albrecht, dr Roman Żuchowski i Wenanta Dymna.

Obecnie iławskim LO, w którym pracuje wielu jego absolwentów, kieruje potomek przedwojennego iławskiego rodu Andrzej Lewandowski.

O jakości liceum i poziomie nauczania jego nauczycieli niech świadczą niektóre nazwiska jego absolwentów: śp. Adam Romanowski, aktor Teatru Starego w Krakowie; dr Mieczysław Hoffman, architekt i dobrze znany iławianom autor planu zagospodarowania przestrzennego miasta Iławy; Stanisław Siłka, lekarz-chirurg i były dyrektor szpitala iławskiego; prof. dr. hab. Tadeusz Żuchowski z UAM w Poznaniu; Zenon Sendlewski, dyrektor SP3 w Iławie; Czesław Olszewski, dyrektor SP4; Henryk Zabłotny, dyrektor SP2; Ryszard Zabłotny, starosta iławski.

I wielu, wielu innych.

WIESŁAW NIESIOBĘDZKI






Grono nauczycielskie iławskiego LO w 1949 roku.
Stoją od lewej:
– woźny
– Gertruda Zajączkowska
– Tadeusz Sobaniec
– Stanisław Borowiecki
– ks. Niepiekło
– Antoni Wiśniewski.
Siedzą od lewej:
– Mieczysław Krajewski
– n.n.
– n.n.
– Głowacka
– Zofia Miłoszewska
– rusycystka Małgorzata
– n.n.
– n.n.
– Tadeusz Kopczyński
– Głowacki.





Pierwsi maturzyści iławskiego LO – rok 1952.




  2004-10-21  

Z komentarzami zapraszamy na forum
Wróć   Góra strony
102481459



REDAKCJA:
redakcja@kurier-ilawski.pl


Zaproszenia: co, gdzie, kiedy?
informator@kurier-ilawski.pl


Biuro Ogłoszeń Drobnych:
drobne@kurier-ilawski.pl


Biuro Reklamy:
reklama@kurier-ilawski.pl


Kronika Towarzyska:
kronika@kurier-ilawski.pl






Pierwsza strona | INFORMACJE | Opinie | Kurier Zdrowia i Urody | Papierosy | CENNIK MODUŁOWY | Ogłoszenia drobne | Ogłoszenia modułowe
Stopka | Wyszukiwarka | FORUM | 
E-mail: redakcja@kurier-ilawski.pl, reklama@kurier-ilawski.pl, ogloszenia@kurier-ilawski.pl
Copyright © 2001-2024 - Kurier Iławski. Wszystkie prawa zastrzeżone.